Bijdrage en video van Frans Popma (The Blue Birds)
Niet alleen werd door stoere bierpraatjes muziek een onverwachte hobby van mij, maar ook mijn Franse voiture uit een jeugdherinnering. Een boeiende en leerzame vrijetijdsbesteding die ik niet meer zou willen missen.
Mijn oude dame
Tijdens mijn lagere schoolperiode ging ik nog wel eens met mijn klasgenoot Nico Bos naar boerderij De Spookhoek van zijn opa en oma, die ook met mijn ouders een kaartrondje hadden. Er was daar altijd veel te beleven aan de Middenweg, vooral als de rode of oranje Fordson Major werd gestart voor landwerk achter de Zijperdijk. We mochten dan plaatsnemen op het halfronde hoge spatbord en majestueus meerijden met zoon Jan. Soms moest opa Klaas nog wel eens naar Breezand of Anna Paulowna en dan nam hij ons voorin mee in zijn zwarte Citroën Traction Avant. Vakkundig stuurde hij zijn Franse voiture met tussengas en dubbel klutsen (*) over de bochtige Middenweg. Een genot te zien hoe hij met een Velasques sigaar in zijn mond meesterlijk het grote zwarte bakelieten stuur door zijn handen liet glijden. Zo’n auto wil ik later ook hebben zei ik als 10-jarig knaapje parmantig tegen Nico en Oom Klaas. Beiden lachten maar wat over de manhaftige uitspraak van dat pochende jochie van de melkfabriek. Eigenlijk best wel ongelooflijk maar bijna vijftig jaar later had ik wel zo’n auto.
Eindelijk was het zover
Op een natte winteravond (brrrr) pakweg vijftien jaar geleden kreeg ik tijdens het archiveren van het familiearchief een foto van de Traction van oom Klaas en tante Lies de Wit in handen. Oom Klaas (zoals ik hem altijd noemde) had destijds zijn auto netjes geparkeerd in de Irenestraat naast de woning van kastelein Jaap de Wit van café De Jonge Prins, direct tegenover het winkeltje van boterboer Sneekes (nu kapsalon Stoutjesdijk). Ik staarde langdurig naar de auto en dacht meteen weer terug aan de ritjes over de ‘Kromme Tocht‘. Het duurde dan ook niet lang of ik zat al naarstig op internet te speuren naar zo’n auto. Direct vond ik drie exemplaren die mij wel aanstonden, één in België met kofferbak en twee z.g. Wieltjes (reservewiel achterop) in Limburg. In België was de zwarte Traction uit de Belgische productie rood gespoten en dus niet meer origineel maar in Limburg nabij Roermond was het raak. Daar stond mijn gewilde Wieltje in perfecte staat en ook uit de originele Franse productie. Precies het model van oom Klaas de Wit waarin ik meer dan vijftig jaar geleden al voorin mocht meerijden. Ik twijfelde geen moment meer en kocht de 11 BL Sport van 1947.
De eerste eigenaar van de auto bleek een zekere veehouder Th. Crijns uit Melick te zijn geweest die de auto kort na de tweede wereldoorlog middels een lot heeft kunnen kopen. Er waren voor deze auto toen meer gegadigden maar Crijns had het geluk aan zijn zijde. Na de familie Crijns is de auto nog van drie eigenaren gewisseld voordat ik de vijfde bezitter van deze unieke Franse la reine werd.
Touren
Nu bijna 15 jaar later geniet ik door oom Klaas de Wit nog dagelijks van mijn aankoop. Draaiend aan het grote ronde Brookland stearingwheel denk ik nog vaak terug aan zijn Traction, die zoon Jaap later heeft overgenomen. Het rijden is werkelijk een genot in deze oude dame en wat een wegligging, de auto was toen al zijn tijd ver vooruit. Ook het onderhouden van mijn Trax is een prachtige en leerzame hobby voor mij geworden. We zijn al twee keer met onze Bijou naar het land van haar herkomst (Frankrijk) geweest en hebben er in Maastricht ook vrienden mee bezocht. Zelfs met enige andere Tractions hebben we een paar jaar geleden tijdens de bloemendagen in Anna Paulowna de mozaïeken bewonderd. Ook tochtjes langs de Moezel en de Rijn met onderweg veel vriendelijke en fotograferende medeweggebruikers is altijd een ware belevenis.
Pannen…
Twee jaar geleden bleef mijn vijfenzeventig jarige oude dame plotseling nukkig en onbeweeglijk in mijn garage. Na een eenvoudige startmotorrevisie kwamen er plotseling wat andere reparaties op de proppen. Er bleek in de schaarse Solex carburateur n.l. een scheurtje te zitten waardoor de werking niet optimaal meer was. Gelukkig vond ik op de Citrobeurs in Vijfhuizen eenzelfde exemplaar. Ook de cilinderkop heb ik meteen maar laten reviseren omdat er altijd wel behoorlijke uitstapjes met de Citroënclub in het verschiet liggen. Na het stellen van de kleppen en het instellen van de ontsteking en carburateur liep mijn oude dame daarna weer als een naaimachientje.
Andere modellen in de buurt
Voor zover ik weet hebben niet alleen Klaas en Lies de Wit maar ook de familie Swan uit de Bosweg destijds in een Traction Avant gereden. Zoon Jaap, getrouwd met Nel Johannes van het toenmalige garagebedrijf aan de Rijksweg heeft nog jaren de Traction Avant van zijn vader in bezit gehad. Jaap heeft de auto zelfs wat sportiever gemaakt en voorzien van witte zijvlakken. Ook heeft hij er een autoradio ingebouwd, hetgeen voor die tijd nog uniek was. Op dit moment is er nog steeds een Avant in ‘t Zand. Frans Boersen maar ook zijn broer Sam uit Schagen hebben ieder een Traction met opvallende rode zijvlakken. Ze zijn net als vele andere Traxionisten verknocht aan deze Frans automobiel. Ook mijn overleden vriend Peter Walraven uit Den Helder (eerder Anna Paulowna) heeft nog enkele jaren in een Traction Avant gereden. Hij heeft met zijn voiture zelfs zijn collega Jan-Arie Strooper en zijn bruidje Joke er een onvergetelijke huwelijksdag mee bezorgd.
(*) De oudere autobezitters weten nog wel wat dubbel klutsen is maar voor de latere generatie hierbij een kleine verklaring. Bij het op- en terugschakelen wordt eerst het koppelingspedaal ingetrapt, vervolgens zet men de versnellingshendel in de neutraalstand, dan laat men de koppeling weer op komen en geeft een aangepaste hoeveelheid ’tussengas’, daarna trapt men de koppeling opnieuw in en stelt de versnellingshendel een versnelling hoger of lager en laat de koppeling weer opkomen. De bedoeling is dat de tandwielen van de bak in toerental overeenkomen alvorens ze in elkaar grijpen. Ik pas deze techniek ook toe in mijn Traction Avant. Maar hopen dat ik nog lang goed ter been blijf!
