Naar aanleiding van het komende dorpsdictee klom Rob Tas in het toetsenbord en deelde met ons zijn vraag en antwoord over een polemiek van inmiddels meer dan 17 jaar terug.
De mail van Rob:
Ik las op tzand.info over het dorpsdictee, wat leuk dat jullie dat organiseren!
Het deed me aan het volgende denken:
Jaren geleden hebben we met het roemruchte 5e elftal van Geel-Zwart al eens een balletje opgegooid over zo’n soort dictee. Het ging natuurlijk helemaal nergens om, maar we zijn toen een paar weken lekker zoet geweest in “De Sportvriend” over de juiste spelwijze van het woord “Zandtemer”. In de onderstaande mailwisseling uit die tijd, geeft neerlandica drs. Mieke Winnubst (!) aan dat juiste schrijfwijze “Zantemer” is.
Veel succes dus, met het “Groot Zantemer Jubileum dictee”! ;-)
Met vriendelijke groet,
Rob Tas
De vraag aan van Dale van Rob:
6 april 2000
Beste redactie,
Om een polemiek in het plaatselijke sportkrantje niet te laten uitmonden in een meer fysieke strijd, sturen wij u deze e-mail. Wat is het geval? Wij, voetballers van Geel-Zwart 5, spelen elke zondag trouw ons wedstrijdje en dat bevalt goed. Elke week zijn de prestaties van ons team te belezen in ‘De Sportvriend’, het weekblad van het dorp ’t Zand. Wij proberen onze verslagen altijd leuk, ludiek en liefst ook leesbaar te maken. Omdat smaken verschillen, zien de stukjes er elke week anders uit. In de vorm van een kruiswoordpuzzel, roddelbladartikel, of middeleeuwse brief. Dat onze schrijfsels gewaardeerd worden, blijkt uit de reacties in de kantine maar ook geregeld in de krant. In de afgelopen herfst hebben we zelfs nog opgeroepen om een ‘Zantemer dictee’te houden. De spelling van het woord ‘Zantemer’ hield ons namelijk bezig. In de kantine waren drie varianten op het bijvoegelijke gebruik van onze dorpsnaam te vinden. Welke was de juiste?
Echter geen reactie op onze oproep. In het ‘Westfries woordenboek’ van de heer J. Pannekeet vonden wij ‘Zantemer’ en dat gebruiken we sindsdien, bij gebrek aan beter.
Dat ging lang goed, tot de redactie in een stukje onder ons verslag de juistheid van deze spelwijze in twijfel trok. Een polemiek was het gevolg. Tot onze grote vreugde. Onze ’tegenstanders’ vinden dat het ‘Zandtemer’is: “De d zit in de naam van ons kanaaldorpje en mag daar niet uit. Omdat ’t Zand buiten de Westfriese Omringdijk ligt, heeft Jan Pannekeet dus geen recht van spreken.” Dat is de argumentatie. Volgens ons niet zo sterk. Niet dat wij de wijsheid in pacht hebben, wij weten ook niet hoe het zit. We doen wel alsof, maar dat is puur om de discussie een beetje pittig te
houden. Zo zijn op 1 april de plaatsnaamborden veranderd. ’t Zant in plaats van ’t Zand. Dit geintje werd niet door iedereen als zodanig herkend. “Dat is ’t ZanD verloochenen”.
Zou u zo vriendelijk willen zijn om de Zan(d)(t)em(m)er discussie tot een goed einde te brengen. We zijn erg benieuwd naar de juiste spelwijze.
Bij voorbaat bijzonder veel dank. Met vriendelijke groeten, Rob Tas, namens Geel-Zwart 5
(bij deze excuses voor de ongetwijfeld aanwezige schrijf- en stijlfouten. Ik doe mijn best)
Het antwoord van van Dale liet niet lang op zich wachten:
17 April 2000
Geachte heer Tas,
Hartelijk dank voor uw taalvraag. Ik heb hem met meer dan normale belangstelling gelezen, omdat hij uit mijn geboortestreek komt. Zelf kom ik uit Breezand en mijn vriend Jan Broersen uit ’t Zand. Meer dan twee weekenden in de maand bezoeken wij zijn ouders in ’t Zand en daar zien we de Sportvriend altijd in huis. Vader Jan Broersen is ook altijd erg begaan met Geel Zwart. Enfin, uw vraag.
Zelf heb ik ‘Zandtemer’ eerlijk gezegd altijd met dt gespeld, maar voor deze gelegenheid heb ik me eens in de kwestie verdiept. Het antwoord dat ik nu samen met een andere spellingsexpert van Van Dale heb opgesteld, luidt als volgt:
Van Dale adviseert ‘Zantemer’ te schrijven. De argumenten hiervoor zijn als volgt:
- je hoort een t, dus schrijf dan ook een t
- in andere plaatsnamen op -d (Lelystad, Oranjestad) keert de d ook niet terug in afleidingen als: Lelystatter, Oranjestatter. Het werkwoord statten (naar de stad gaan om te winkelen) schrijven we ook niet als stadten.
Ik hoop dat ik uw vraag hiermee naar tevredenheid heb beantwoord en een fysiek handgemeen in onze heerlijk rustige dorpsgemeenschap heb weten te voorkomen!
Met vriendelijke groeten,
Mieke Winnubst
Hoofdredacteur Van Dale Taalweb
Rob,
bedankt voor het uitzoeken en het mailen. Ik ben benieuwd of de Zantemer het advies van van Dale zal opvolgen ;)
